"De weg die je volgt is de weg van het ritme, de ritmes van het leven en de tijd." - Lao Tzu

Hoe onze beleving van tijd evolueerde en wat we ervan kunnen leren

Tijdmeting begon als een puur natuurlijk besef, maar ontwikkelde zich tot een complex en gestructureerd systeem. Nog voordat er klokken of kalenders bestonden, oriënteerden onze voorouders zich op de natuur. De opkomst en ondergang van de zon, de maanstanden en de veranderende seizoenen waren de eerste manieren om tijd te meten. Dit was van levensbelang, vooral voor landbouwers die afhankelijk waren van de juiste momenten om te zaaien en te oogsten. Maar ook jagers en nomadische volkeren moesten de tijd kunnen inschatten om zich voor te bereiden op migraties en het gedrag van dieren te voorspellen.

Van de eenvoudige observatie van de zon en de maan tot de minutieuze precisie van atoomklokken: onze fascinatie voor tijd heeft geleid tot een steeds nauwkeurigere manier van meten en indelen. Wat begon met schaduwen en waterklokken, heeft uiteindelijk geleid tot de digitale tijd die we nu op onze smartphones en horloges aflezen.

Door de eeuwen heen hebben filosofen diep nagedacht over de aard van tijd. Aristoteles zag tijd als een meting van verandering, terwijl Augustinus worstelde met het paradoxale karakter ervan: het verleden bestaat niet meer, de toekomst nog niet, en het heden is slechts een vluchtig moment. In de moderne tijd heeft Einstein met zijn relativiteitstheorie laten zien dat tijd niet absoluut is, maar afhankelijk van de waarnemer en diens beweging.

Voor ons als individuen roept dit de vraag op hoe wij tijd ervaren en benutten. In een wereld waarin tijd vaak wordt gezien als iets dat gemanaged en geoptimaliseerd moet worden, kunnen we leren van filosofische en oosterse benaderingen die pleiten voor een meer bewuste omgang met tijd. Mindfulness, bijvoorbeeld, leert ons in het moment te leven en ons minder te laten beheersen door het verleden of de toekomst.

Ook de traditionele Chinese geneeskunde kent het concept van de orgaanklok, waarbij elk orgaan op een specifiek moment van de dag het meest actief is, wat suggereert dat ons natuurlijke ritme diep verweven is met de tijd.

De orgaanklok: hoe ons lichaam zijn eigen ritme volgt

Ons lichaam werkt volgens een ingenieus ritme dat in de traditionele Chinese geneeskunde bekend staat als de orgaanklok. Dit concept is gebaseerd op de overtuiging dat elk orgaan in een cyclus van 24 uur piekmomenten heeft waarop het het meest actief en efficiënt werkt. Door deze klok te begrijpen, kunnen we beter inspelen op de behoeften van ons lichaam en onze gezondheid optimaliseren.

Wat is de orgaanklok?

De orgaanklok verdeelt de dag in blokken van twee uur, waarin een specifiek orgaan het meest actief is. Dit ritme is gebaseerd op de interne energiestromen, ook wel bekend als qi (levensenergie), die zich volgens een vast patroon door het lichaam bewegen. Als we ons bewust zijn van deze cyclus, kunnen we ons dagelijks leven hierop aanpassen, bijvoorbeeld door op de juiste momenten te eten, rusten en bewegen.

De 12-uren cyclus en de betrokken organen

03:00 – 05:00:  Longen – Dit is het moment waarop de longen het meest actief zijn. Diepe ademhalingsoefeningen of vroeg wakker worden kunnen gunstig zijn.

05:00 – 07:00:  Dikke darm – Een ideaal moment om op te staan, de darmen te activeren met een glas lauw water en meditatie toe te passen.

07:00 – 09:00:  Maag – De beste tijd voor een voedzaam ontbijt, omdat de spijsvertering optimaal werkt.

09:00 – 11:00:  Milt – Dit orgaan ondersteunt de spijsvertering en energieproductie, wat betekent dat het een goed moment is om geconcentreerd te werken.

11:00 – 13:00: Hart – De doorbloeding is op zijn best; tijd voor sociale interactie of lichte lichaamsbeweging.

13:00 – 15:00: Dunne darm – Voedingsstoffen worden nu optimaal opgenomen; een lichte lunch is aan te raden.

15:00 – 17:00: Blaas – Het lichaam scheidt afvalstoffen uit; voldoende water drinken helpt hierbij.

17:00 – 19:00: Nieren – Een goed moment om rustig te eten en geen overmatige belasting op de nieren te leggen.

19:00 – 21:00: Bloedsomloop – Dit is de ideale tijd om te ontspannen of een lichte avondactiviteit te doen.

21:00 – 23:00:  Warmtecirculatie (Pericard) – Het lichaam bereidt zich voor op slaap, dus ontspanning is belangrijk.

23:00 – 01:00: Galblaas – Detoxificatie begint; diepe slaap is nu essentieel.

01:00 – 03:00: Lever – De lever breekt gifstoffen af en ondersteunt herstelprocessen tijdens de slaap.

Hoe zijn we ons natuurlijke ritme verloren?

In onze moderne samenleving, waarin we 24/7 bereikbaar en productief moeten zijn, raken we steeds verder verwijderd van ons natuurlijke ritme. Kunstlicht, schermtijd en onregelmatige werktijden verstoren onze interne klok en brengen ons lichaam uit balans. Niet alleen mensen, maar ook dieren en planten worden beïnvloed door deze verstoring.

Waar vroeger de natuur ons ritme bepaalde, sturen nu wekkers en deadlines ons leven. Dit leidt tot klachten zoals slapeloosheid, stress, spijsverteringsproblemen en chronische vermoeidheid.

Als we weer meer in lijn willen leven met ons natuurlijke ritme, is het belangrijk om bewust stil te staan bij onze dagelijkse routines. Kleine aanpassingen kunnen al een groot verschil maken:

• Volg de cyclus van dag en nacht: probeer op vaste tijden naar bed te gaan en op te staan.
• Vermijd kunstlicht en schermen in de avond om je melatonineproductie niet te verstoren.
• Eet en beweeg in lijn met de orgaanklok om je spijsvertering en energiebalans te ondersteunen. Kies daarnaast bewust voor voeding die past bij het seizoen en de omgeving waarin je leeft. Ook dit is onmisbaar om je lichaam optimaal te ondersteunen, omdat we voortdurend beïnvloed worden door onze leefomgeving.
• Plan rustmomenten in je dag, zodat je lichaam kan herstellen en opladen.
• Breng tijd door in de natuur om je biologische ritme opnieuw af te stemmen op de natuurlijke tijd.

De orgaanklok biedt een waardevol inzicht in hoe ons lichaam functioneert en hoe we onze levensstijl kunnen aanpassen om gezondheid en welzijn te bevorderen. In een wereld waarin tijd steeds sneller lijkt te gaan, is het tijd om terug te keren naar ons authentieke ritme. Door te luisteren naar de natuurlijke signalen van ons lichaam, kunnen we niet alleen klachten en kwaaltjes verminderen, maar ook meer energie en balans ervaren. Tijd is niet alleen iets dat we meten, maar iets dat we kunnen voelen en volgen.